ĐÈN LED CÓ CẦN TẤM TÁN QUANG KHÔNG?

Bạn đang tìm mua đèn LED và thấy các nhân viên tư vấn thường nhắc đến “tấm tán quang” hay “mặt nạ đèn”?

Bạn tự hỏi liệu đây có phải là chi tiết thừa thãi để độn giá thành sản phẩm, hay thực sự là một bộ phận không thể thiếu?

Với 10 năm kinh nghiệm “vọc vạch” từ chip LED SMD đến các hệ thống chiếu sáng công nghiệp, câu trả lời ngắn gọn của tôi là: CÓ, cực kỳ cần thiết cho 90% trường hợp.

Tại sao ư? Hãy cùng đi sâu vào phân tích kỹ thuật dưới đây để hiểu rõ tấm nhựa mỏng manh kia đang bảo vệ đôi mắt và túi tiền của bạn như thế nào.

Nhiều người lầm tưởng tấm tán quang chỉ dùng để che đi các linh kiện điện tử bên trong cho đẹp. Nhưng trong kỹ thuật chiếu sáng, đây là một thành phần quang học quan trọng.

Tấm tán quang (Diffuser) thường được làm từ nhựa PC (Polycarbonate) hoặc PMMA (Acrylic) chất lượng cao. Nhiệm vụ chính của nó là bẻ gãy các tia sáng đi thẳng từ chip LED, khuếch tán chúng ra nhiều hướng khác nhau.

Nếu bạn từng nhìn trực tiếp vào một con chip LED đang sáng (ví dụ chip COB hoặc SMD 2835), bạn sẽ thấy hiện tượng “lóa mắt” tức thì. Dưới đây là 4 lý do kỹ thuật khiến tấm tán quang trở thành “người hùng thầm lặng”:

Giảm chỉ số chói lóa (UGR – Unified Glare Rating)

• Chip LED là nguồn sáng điểm (Point source) với cường độ cực mạnh.
• Nếu không có tấm tán, ánh sáng đi thẳng vào võng mạc gây nhức mỏi mắt.
• Tấm tán quang giúp phân bổ lại ánh sáng, giữ chỉ số UGR < 19 (mức tiêu chuẩn cho văn phòng, trường học), giúp bảo vệ thị lực lâu dài.

Tối ưu hóa Góc chiếu sáng (Beam Angle)

• Bản chất chip LED thường có góc chiếu khoảng 120 độ nhưng ánh sáng tập trung mạnh ở giữa.
• Tấm tán quang giúp mở rộng hoặc kiểm soát góc chiếu, giúp ánh sáng tỏa đều khắp phòng.
• Hiện tượng “đốm đen” (dark spots) hoặc vùng sáng không đều sẽ bị loại bỏ hoàn toàn.

Bảo vệ linh kiện chuẩn IP Rating

Ngoài quang học, tấm tán còn là lớp áo giáp.

• Nó ngăn bụi, hơi ẩm và côn trùng xâm nhập vào bo mạch và Chip LED.
• Điều này đặc biệt quan trọng để duy trì chỉ số IP (Ingress Protection), giúp đèn bền bỉ hơn trong môi trường ẩm thấp.

Thẩm mỹ và độ hoàn thiện

Thật lòng mà nói, nhìn thấy các đốm vàng của chip LED lộ ra ngoài rất mất thẩm mỹ. Tấm tán quang tạo nên bề mặt sáng liền mạch, sang trọng cho không gian nội thất.

Đây là sai lầm chết người của người tiêu dùng. Chất lượng tấm tán quang quyết định trực tiếp đến Lumen (Quang thông) thực tế của đèn.

Tôi đã từng đo kiểm rất nhiều mẫu đèn giá rẻ và phát hiện ra sự thật:

• Tấm tán quang rẻ tiền (Nhựa tái chế): Độ truyền sáng (Light Transmittance) chỉ đạt khoảng 60-70%. Tức là bạn mất đi 30% lượng ánh sáng mà bạn đã trả tiền điện để mua! Sau 6 tháng, chúng ố vàng, làm sai lệch màu ánh sáng (giảm CRI).
• Tấm tán quang cao cấp (PMMA/PC nguyên sinh): Độ truyền sáng đạt > 90%. Ánh sáng đi qua gần như giữ nguyên cường độ và màu sắc. Nhựa dẻo dai, khó vỡ, không ố vàng theo thời gian.
• Lời khuyên chuyên gia: Khi mua đèn, hãy hỏi người bán về chất liệu tấm tán quang. Hãy ưu tiên PMMA hoặc PC chống UV.

Không phải đèn nào cũng cần tấm tán quang phẳng lì, trắng đục. Có những trường hợp chúng ta cần ánh sáng đi xa và mạnh:

• Đèn rọi ray (Tracklight) tạo điểm nhấn: Thường sử dụng Thấu kính (Lens) trong suốt để gom ánh sáng (Góc chiếu hẹp 15-24 độ) thay vì tán rộng ra.
• Đèn pha ngoài trời/ Đèn đường: Cần cường độ Lux cao để chiếu xa, nên thường dùng kính cường lực trong suốt bảo vệ chip thay vì tấm tán quang mờ.
• Đèn Highbay nhà xưởng (treo cao > 6m): Cần ánh sáng đi thẳng xuống sàn làm việc, hạn chế tán quang gây hao hụt Lumen.

Bạn không cần máy đo chuyên dụng, hãy thử mẹo nhỏ này của tôi:

• Bật đèn lên: Nhìn lướt qua bề mặt đèn. Ánh sáng có mịn không? Hay bạn vẫn thấy lốm đốm các điểm sáng của chip LED bên trong? (Nếu thấy đốm -> Tấm tán quang kém chất lượng hoặc quá mỏng).
• Soi dưới nắng (khi tắt đèn): Nhựa PC xịn thường có màu trắng sữa rất đều và “khôn”. Nhựa tái chế thường có màu trắng ngả xanh hoặc xám xịt, bề mặt không phẳng.
• Kiểm tra độ hoàn màu (CRI): Đưa tay bạn dưới ánh đèn. Nếu da tay hồng hào tự nhiên (CRI > 80) là tấm tán tốt. Nếu da tay bị ám xanh hoặc xám xịt, có thể tấm tán quang đã lọc sai quang phổ màu.

Quay lại câu hỏi: “Đèn LED có cần tấm tán quang không?”

• Câu trả lời là CÓ. Đối với chiếu sáng dân dụng (nhà ở, văn phòng), tấm tán quang là “tấm khiên” bảo vệ mắt khỏi lóa, giúp ánh sáng phân bổ mượt mà và bảo vệ tuổi thọ đèn. Tuy nhiên, hãy là người tiêu dùng thông thái, lựa chọn đèn có tấm tán quang làm từ vật liệu PMMA/PC cao cấp để không bị “tiền mất tật mang” do suy giảm ánh sáng.

Đừng để một chi tiết nhỏ làm hỏng trải nghiệm ánh sáng của ngôi nhà bạn.

Nếu bạn cần tư vấn chuyên sâu về các dòng đèn LED có chỉ số quang học chuẩn, hãy để lại bình luận bên dưới hoặc liên hệ với chúng tôi để được giải đáp miễn phí!